"Σιχαίνομαι ν' ακολουθώ, σιχαίνομαι και να καθοδηγώ. Να υπακούω; Όχι! Και να κυβερνώ; Ούτε και τούτο! Όποιος δεν φοβάται τον εαυτό του φόβο δεν προκαλεί. Και μόνον όποιος φόβο προκαλεί μπορεί να οδηγήσει άλλους. Σιχαίνομαι ακόμα και να καθοδηγώ τον εαυτό μου! Μ' αρέσει, όπως στα ζώα του δάσους και της θάλασσας να χάνομαι για λίγο να κάθομαι ανακούρκουδα σε μια ερημιά και να στοχάζομαι να ξαναφέρνω πάλι πίσω τον εαυτό μου από μακριά πλανεύοντάς τον για να γυρίσει ξανά σ' εμένα." Nίτσε

Τρίτη 6 Νοεμβρίου 2012

Ναζί η ιστορία προειδοποιεί

Επειδή μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις και ένα κείμενο για την άνοδο του φασισμού δε θα ήταν αρκετό  για να δώσει μια πλήρη εικόνα για τα γεγονότα του Β' Π.Π. και την κυριαρχία του Χίτλερ, επέλεξα τη δημοσίευση αυτού του ντοκιμαντέρ.
Το ντοκιμαντέρ, κατά τη γνώμη μου, είναι πολύ διαφωτιστικό για το τί συνέβαινε εκείνα τα χρόνια, αλλά και για τα σημερινά γεγονότα που συμβαίνουν στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Μέσα από το ντοκιμαντέρ φαίνεται ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται, κάποιοι  εκμεταλλεύονται τις ίδιες καταστάσεις που τότε αντιμέτωπιζε ο γερμανικός λαός και σήμερα αντιμετωπίζει ο ελληνικός.
 

Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012

Αίτια του φασισμού

Ποια είναι τα αίτια του φασισμού;


Η πιο εύκολη ίσως απάντηση, ή έστω αυτή που έρχεται αρχικά στο μυαλό, είναι η οικονομική κρίση.
Σύμφωνα όμως με τον Ρόμπερτ Ο. Πάξτον (επίτιμος καθηγητής στο τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια), η κρίση, που είναι οικονομική αλλά και υπαρξιακή, είναι μόνο ένας από τους παράγοντες που οδηγούν σε φασιστικά φαινόμενα. Πράγματι, τα φασιστικά φαινόμενα ανθούν σε περιόδους κρίσης όπου αυξάνεται ο φόβος ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας και ευημερία (οικονομική κρίση) και δεν αντιμετωπίζουν αποφασιστικά το μεταναστευτικό φαινόμενο, από το οποίο πολλές δυτικές χώρες νιώθουν ότι απειλείται ο πολιτισμός τους (υπαρξιακή κρίση).
«Εχουµε οικονοµική ανασφάλεια, πολίτες απογοητευµένους από τη δηµοκρατία, ξενοφοβία και γενικά πολλά από τα συµπτώµατα που γνώρισε η Ευρώπη τα πρώτα χρόνια µετά τον Α’ Παγκόσµιο Πόλεµο και µετά την οικονοµική κρίση του 1929 και που µε τη σειρά τους προλείαναν το έδαφος για την εµφάνιση των φασιστικών καθεστώτων σε Ιταλία και Γερµανία». (Ρ.Ο. Πάξτον, Το Βήμα)
Σύμφωνα με τον κ. Πάξτον προυπόθεση είναι η απαίτηση για εγκαθίδρυση δικτατορικών καθεστώτων ή συνταγματικών αλλαγών, μια ικανή ηγετική μορφή (Μουσολίνι, Χίτλερ) με βλέψεις για την κατάληψη της εξουσίας, «δαιμονοποίηση των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών, παραμερισμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη μάχη κατά των εχθρών, βίαιες πιέσεις για υποταγή, εμπλοκή με επιθετικούς πολέμους».(Ρ.Ο.Πάξτον, Ελευθεροτυπία)

Ο Κώστας Δουζίνας (καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου στο Birkbeck, University of London) σημειώνει ότι η πληθώρα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε ερμηνεύονται σαν να έχουν μια κοινή αιτία, έναν «άλλον», αδύναμο και ευάλωτο, που είναι υπεύθυνος για όλα μας τα δεινά. (Κ. Δουζίνας, enfo.gr)

Μια άλλη διαφορετική προσέγγιση είναι αυτή που διατυπώνει ο Βίλχελμ Ράιχ (ψυχαναλυτής), ο οποίος υποστηρίζει ότι οι βαθύτερες ρίζες του φασισμού πρέπει να αναζητηθούν στο θεσμό της πατριαρχικής οικογένειας. Σύμφωνα με τον Ράιχ από ψυχαναλύσεις ατόμων διαφορετικής ηλικίας, εθνικότητας, κοινωνικής τάξης προκύπτει ότι κατά τη διάρκεια των πρώτων πέντε χρόνων της ζωής θεμελιώνονται οι ψυχολογικές βάσεις που θα οδηγήσουν στη στήριξη και αναπαραγωγή της κοινωνικής δομής. Συγκεκριμένα η ηθική αναχαίτιση της έμφυτης ερωτικής ορμής του παιδιού κάνει το παιδί υπάκουο, καλό και προσαρμοσμένο. έτσι παραλύονται οι επαναστατικές δυνάμεις του ανθρώπου και κάθε παρόρμηση. Έτσι το παιδί μεγαλώνει στο αυταρχικό μικροκράτος της οικογένειας και παράγονται υποταγμένοι άνθρωποι. Ο ηγέτης από την άλλη ενσαρκώνει το ρόλο του παντογνώστη πατέρα που μπορεί να καταφέρει τα πάντα. (Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλοί οπαδοί του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος της Γερμανίας, όταν γινόταν λόγος για το ανεφάρμοστο του οικονομικού του προγράμματος, έδιναν την απάντηση: «ο Χίτλερ τα ξέρει αυτά καλύτερα από τον καθένα, θα τα καταφέρει οπωσδήποτε!). Τέλος, ενώ τα αισθήματα εξάρτησης και υποταγής μεταβιβάζονται στον ηγέτη, τα αισθήματα μίσους προβάλλονται έξω από την ομάδα σε όσους δεν ανήκουν σε αυτή.(Β.Ράιχ, FalseFaith)

*Το βιβλίο «Η Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού» του Βίλχελμ Ράιχ υπάρχει και online εδώ: http://giatinkinonikiaristera.blogspot.gr/2012/01/blog-post_13.html

Πηγές:
Το Βήμα: http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=436275
enfo.gr: http://www.enfo.gr/ar1272
Enet.gr Ελευθεροτυπία: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=216333

Κυριακή 21 Οκτωβρίου 2012

Τί είναι φασισμός;

Ορισμός

  • «Ο φασισμός είναι ριζοσπαστική αυταρχική εθνικιστική πολιτική ιδεολογία και μαζικό κίνημα που έχει ως στόχο να θέσει το έθνος, το οποίο ορίζει βάσει αποκλειστικών βιολογικών, πολιτισμικών ή/και ιστορικών συνθηκών, υπεράνω κάθε άλλης αξίας και να δημιουργήσει μια κινητοποιημένη εθνική κοινότητα.», (Βικιπαιδεία)
  • «Πολιτικοκοινωνικό σύστημα της άκρας δεξιάς, με έντονα αυταρχικό και εθνικιστικό χαρακτήρα, που καταργεί τον κοινοβουλευτισμό και τη δημοκρατία και βασίζεται στο μονοκομματισμό και στον ολοκληρωτισμό», (Πύλη για την ελληνική γλώσσα)
Ο Ρόμπερτ Πάξτον (ιστορικός) στο δοκίμιο του «Η ανατομία του φασισμού» γράφει οτι ο φασισμός είναι (Δ. Αγγελίδης, Ελευθεροτυπία):
«μια μορφή πολιτικής συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από μονομανή ενασχόληση με την κοινωνική παρακμή, την ταπείνωση ή τον κατατρεγμό και από μιαν αντισταθμιστική προσήλωση στην ενότητα, στην ενεργητικότητα και στον εξαγνισμό. Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτής της στάσης, ένα κόμμα μαζικής απήχησης που αποτελείται από αφοσιωμένους εθνικιστές ακτιβιστές, οι οποίοι βρίσκονται σε ταραχώδη αλλά αποτελεσματική συνεργασία με παραδοσιακές ελίτ, εγκαταλείπει τις δημοκρατικές ελευθερίες και, χωρίς ηθικούς ή νομικούς περιορισμούς, επιδιώκει να πραγματοποιήσει εσωτερικές εκκαθαρίσεις και να επεκταθεί εξωτερικά».
Σύμφωνα με τον Εμίλιο Τζεντίλε (ιστορικός), από το απόσπασμα του βιβλίου του «Φασισμός, Ιστορία και Ερμηνεία», φασισμός είναι (Red NoteBook):
1. Ένα μαζικό κίνημα διαταξικής συνεργασίας, στα διοικητικά στελέχη του οποίου όμως, καθώς και στη μεγάλη μάζα των οπαδών του, υπερισχύουν νέοι που ανήκουν κυρίως στις μεσαίες τάξεις, στην πλειονότητά τους αναλαμβάνοντας για πρώτη φορά πολιτική δράση, οργανωμένοι στην πρωτοεμφανιζόμενη και άγνωστη ως τότε (σ.σ.: στο Μεσοπόλεμο) μορφή του «κόμματος-πολιτοφυλακή». Ένα κίνημα που δεν βασίζει την ταυτότητά του στην κοινωνική ιεραρχία και την ταξική προέλευση, αλλά στην αρχή της συντροφικότητας. Που θεωρεί ότι είναι επιφορτισμένο με μια αποστολή εθνικής αναγέννησης, ότι βρίσκεται σε μια κατάσταση πολέμου εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων, και που επιδιώκει να κατακτήσει το μονοπώλιο της πολιτικής εξουσίας χρησιμοποιώντας την τρομοκρατία, την κοινοβουλευτική τακτική και το συμβιβασμό με τις κυρίαρχες δυνάμεις, με σκοπό να δημιουργήσει ένα νέο καθεστώς καταστρέφοντας την κοινοβουλευτική δημοκρατία.

2. Μια κουλτούρα που είναι θεμελιωμένη στη σκέψη που βασίζεται σε μύθους, και στην αντίληψη της ζωής που συνδυάζει τραγικότητα και ακτιβισμό (μιας ζωής όμως που γίνεται αντιληπτή ως εκδήλωση της επιθυμίας για εξουσία), στο μύθο της νεότητας ως πρωταγωνιστή της ιστορίας και στη στρατιωτικοποίηση της πολιτικής ως μοντέλο ζωής και συλλογικής οργάνωσης.

3. Μια ιδεολογία με χαρακτήρα αντι-ιδεολογικό και πραγματιστικό, που προβάλλει ως αντι-υλιστική, αντι-ατομιστική, αντι-φιλελεύθερη, αντι-δημοκρατική, αντι-μαρξιστική, με λαϊκίστικες και αντικαπιταλιστικές τάσεις. Μια ιδεολογία εκφρασμένη περισσότερο αισθητικά παρά θεωρητικά, μέσω ενός νέου πολιτικού ύφους και μέσω μύθων, τελετουργιών και συμβόλων μιας λαϊκής θρησκείας που ιδρύθηκε σε συνδυασμό με τη διαδικασία διαπαιδαγώγησης, κοινωνικοποίησης και φιντεϊστικής ολοκλήρωσης των μαζών μέσω της δημιουργίας ενός «Νέου Ανθρώπου».

4. Μια ολοκληρωτική αντίληψη της υπεροχής της πολιτικής ως καθολικής εμπειρίας και συνεχούς επανάστασης, για την πραγματοποίηση, μέσω του ολοκληρωτικού Κράτους, της συγχώνευσης του ατόμου και των μαζών στην μυστική κοινότητα του έθνους (εθνική και ηθική κοινότητα) υιοθετώντας μέτρα διάκρισης και δίωξης εναντίον εκείνων που θεωρείται ότι δεν ανήκουν σε αυτή την κοινότητα γιατί είναι εχθροί του καθεστώτος ή γιατί ανήκουν σε φυλές που θεωρούνται κατώτερες ή σε κάθε περίπτωση επικίνδυνες για την ακεραιότητα του έθνους.

5. Μια ηθική του αστού της πόλης βασισμένη στην απόλυτη υποταγή των πολιτών στο Κράτος, στην πλήρη αφοσίωση του ατόμου στην εθνική κοινότητα, στην πειθαρχία, στον ανδρισμό, στη συντροφικότητα και στο πολεμικό πνεύμα.

6. Ένας αστυνομικός μηχανισμός που προλαμβάνει, ελέγχει και καταστέλλει κάθε μορφή διαφωνίας ή αμφισβήτησης με τη συνδρομή της οργανωμένης τρομοκρατίας.

7. Ένα μοναδικό κόμμα που έχει ως στόχο να εξασφαλίζει, μέσω μιας δικής του πολιτοφυλακής, την ένοπλη άμυνα του καθεστώτος (το οποίο γίνεται κατανοητό ως το σύνολο των νέων δημόσιων ιδρυμάτων που δημιουργήθηκαν από το επαναστατικό κίνημα)• να επιτηρεί την επιλογή των νέων διευθυντικών στελεχών και το σχηματισμό της «διοικητικής αριστοκρατίας»• να οργανώνει τις μάζες στο ολοκληρωτικό Κράτος, εμπλέκοντάς τες σε μια εκπαιδευτική διαδικασία συνεχούς συναισθηματικής και φιντεϊστικής κινητοποίησης• να ενεργεί στο εσωτερικό του καθεστώτος ως όργανο της «συνεχούς επανάστασης» για την πραγματοποίηση του μύθου του ολοκληρωτικού Κράτους στο επίπεδο των θεσμών, της κοινωνίας, της νοοτροπίας και των εθίμων.

8. Ένα πολιτικό σύστημα βασισμένο στη συμβίωση κόμματος και Κράτους, που είναι οργανωμένο σύμφωνα με μια ιεραρχία λειτουργιών, η οποία καθορίζεται από ψηλά υπό την επίβλεψη του «αρχηγού». Ένα αρχηγός που περιβάλλεται από μια «χαρισματική αγιοσύνη», ο οποίος διατάζει, διευθύνει και συντονίζει τις δραστηριότητες του κόμματος, του καθεστώτος και του Κράτους, και ενεργεί ως ύψιστος και αδιαμφισβήτητος κριτής στις συγκρούσεις μεταξύ των ηγετικών στελεχών του καθεστώτος.

9. Μια κορπορατιστική οργάνωση της οικονομίας, που καταργεί τις συνδικαλιστικές ελευθερίες, διευρύνει τη σφαίρα παρέμβασης του Κράτους και επιδιώκει να εξασφαλίσει, σύμφωνα με τις τεχνοκρατικές και συναδελφικές αρχές, τη συνεργασία των παραγωγικών τάξεων κάτω από τον έλεγχο του καθεστώτος, με στόχο πάντα την απόκτηση περισσότερης εξουσίας, διατηρώντας όμως την ατομική ιδιοκτησία και το διαχωρισμό των τάξεων.

10. Μια εξωτερική πολιτική με ιμπεριαλιστικούς στόχους που αποβλέπει στην απόκτηση εξουσίας και σε εθνικά μεγαλεία με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ενός νέου πολιτισμού.

Ο Στάλνεϊ Πέιν (καθηγητής ιστορίας) στο βιβλίο του «Η Ιστορία του Φασισμού» γράφει (Γ.Πετρόπουλος, 24 Γράμματα):
«ο όρος φασισμός παραμένει ίσως ο πιο ασαφής από τους σημαντικούς πολιτικούς όρους. Αυτό ίσως πηγάζει από το γεγονός ότι η λέξη καθεαυτή δεν περιέχει μια σαφή πολιτική αναφορά (ακόμα και αφηρημένη), όπως συμβαίνει με τη δημοκρατία, το φιλελευθερισμό, το σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό… Επιπλέον, ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί περισσότερο από τους αντιπάλους του παρά από τους υποστηρικτές του, και οι πρώτοι υπήρξαν υπεύθυνοι για τη γενίκευση του επιθέτου σε διεθνές επίπεδο ήδη από το 1923»
Σε άλλο σημείο της μελέτης του υποστηρίζει οτι (Γ.Πετρόπουλος, 24 Γράμματα):
«ήταν ένα κοσμοϊστορικής σημασίας ευρωπαϊκό κίνημα των αρχών του 20ού αιώνα, ιδιαίτερα πολύπλοκο, που πυροδοτήθηκε από τις καινούργιες ιδέες και τις αξίες της πολιτισμικής κρίσης του fin de siecle και της ιδεολογίας του υπερεθνικισμού. Ο φασισμός πρέσβευε συγκεκριμένα πολιτικά και κοινωνικά δόγματα και οικονομικές προσεγγίσεις, αλλά οι τελευταίες δεν πήγαζαν από κάπου και δε συνιστούσαν ένα απόλυτα διακριτό καινούργιο οικονομικό δείγμα. Τα φασιστικά κινήματα διέφεραν αρκετά μεταξύ τους περισσότερο απ’ ό,τι τα διαφορετικά εθνικά κινήματα μέσα σε άλλα πολιτικά συστήματα. Ο φασισμός δεν ήταν φορέας καμιάς άλλης δύναμης, τάξης ή συμφερόντων ούτε η άλλη αντανάκλαση κάποιας κοινωνικής τάξης, αλλά προϊόν ενός πλέγματος ιστορικών, πολιτικών, εθνικών και πολιτισμικών συνθηκών, οι οποίες μπορούν να διασαφηνιστούν και να οριστούν. Πάνω απ’ όλα ο φασισμός ήταν η πιο επαναστατική μορφή εθνικισμού στην Ευρώπη εκείνη την ιστορική περίοδο»,
Ο ιστορικός του φασισμού Gioacchino Volpe στο βιβλίο του «Ιστορία του Φασιστικού Κινήματος»,  γράφει ότι οτι φασιστικό κίνημα δεν είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στα μεγάλα αστικά κέντρα άλλα βρήκε διέξοσο στην ύπαιθρο. Έθετε στο κέντρο την αστική τάξη και κυρίως τα κατώτερα και μεσαία στρώματα της αστικής τάξης. Αλλά και ο Έλληνας απολογητής του φασισμού Γεώργιος Β. Πάμπουκας υποστηρίζει ότι ο φασισμός στηρίζεται στην αστική τάξη. (Γ.Πετρόπουλος, 24 Γράμματα)




Πηγές:
  1. Βικιπαίδεια: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82 
  2. Πύλη για την ελληνική γλώσσα: http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html?lq=%CF%86%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82+&dq=
  3. 24 Γράμματα Πολιτισμου: http://www.24grammata.com/?p=4275
  4. Ελευθεροτυπία: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=216333
  5.  Red NoteBook: http://rnbnet.gr/details.php?id=5498 

Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012